PROJEKT SALKI KINOWEJ

Projekt sali kinowej a prywatna sala kinowa w domu

Dlaczego kino „Dolby Cinema” uchodzi za najlepsze na świecie? Ponieważ dostarcza wrażeń i emocji, na poziomie niedostępnym dla 99% kin jakie spotkamy na świecie. To dla wielu specjalistów wzorzec jak powinno wyglądać prawdziwe, referencyjne kino. Chociaż nie ma jeszcze w Polsce ani jednego kina Dolby Cinema, to musicie uwierzyć nam na słowo – jeśli raz obejrzycie film w takim kinie, trudno wam będzie wrócić do normalnego oglądania. Czy to będzie IMAX, czy to będzie najlepszy multipleks w kraju…

Co sprawiło, że Dolby Cinema jest najlepsze? Dbałość o każdy, nawet najmniejszy szczegół na etapie budowy. W tym kinie nie ma mowy o przypadku lub jakichkolwiek nieprzemyślanych rozwiązaniach. Każdy element jest głęboko przemyślany i poprzedzony dogłębna analizą. Dobór materiałów wykończeniowych, wystroju, sprzętu kinowego – wszystko jest na najwyższym poziomie.

Co jest zatem niezbędne, aby móc przybliżyć jakość kina Dolby Cinema w naszych domowych warunkach? Przede wszystkim wiedza (nasze kompetencje), doświadczenie i zastosowanie właściwych rozwiązań. Podczas pracy nad projektem posługujemy się dziesiątkami norm i zasad obowiązujących w branży kinowej. Uwzględniamy dokumenty i prace badawcze przeprowadzone przez specjalistów branżowych, którzy dogłębnie analizują zagadnienia. Następnie po każdej instalacji i projekcie staramy się zweryfikować nasze założenia projektowe i wyciągnąć wnioski, co można poprawić i zrobić lepiej. Stąd doświadczenie jest tak istotnym składnikiem projektu.

Układ sali kinowej

Planując układ i rozmieszczenie sali kinowej jedną z najważniejszych rzeczy jest właściwa lokalizacja wszystkich elementów. Ta musi być poprzedzona szczegółową analizą innych elementów i procesów:

  • przeprowadzeniu analizy pomieszczenia
    Zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych: sąsiedztwo, hałas, pomieszczenia sąsiadujące, wielkość, wysokość, materiał z którego jest wykonany, itp.
    np. Wielkość pomieszczenia zdefiniuje ile możemy pomieścić osób i ile miejsca możemy przeznaczyć na instalacje dodatkowe, konstrukcja pomieszczenia określi jakie problemy akustyczne możemy napotkać, sąsiedztwo podpowie gdzie możemy zainstalować elektronikę kinową.
  • założeń projektowych
    Efekt jaki chcemy uzyskać : ilu widzów, możliwości budżetowe, przeznaczenie, kto i w jaki sposób będzie korzystał itp.
    np. Czy fizycznie jest możliwe uzyskanie komfortowych warunków dla pożądanej przez inwestora ilości widzów?
  • technologii produktów jakie zastosujemy
    Analiza sprzętowa: na jakie możliwości pozwoli projektor (tańszy projektor – mniejsza przekątna ekranu), zestaw nagłośnienia w ramach danego budżetu (ciśnienie uzyskiwane przy danej odległości widzów), itp.
    np. Zastosowanie konsumenckiego projektora ze średniej półki nie pozwoli na uzyskanie dobrego efektu na ekranie o szerokości 450 cm, która może być minimalną wielkością dla widzów w danym pomieszczeniu. Budżet projektu nie pozwoli na stworzenie dynamicznie grającego systemu nagłośnienia w pomieszczeniu o danej wielkości – co już na starcie uniemożliwi uzyskanie satysfakcjonującego efektu kinowego.

Projekt systemu wizji

Wiele osób wybiera projektor w oparciu o recenzje i testy projektorów. Część udaje się na prezentacje i porównuje obraz wybierając ten najbardziej do nich przemawiający. Bardziej zaawansowani entuzjaści używają kalkulatorów aby obliczyć uzyskiwaną jasność przy danej wielkości i typie ekranu.  Do jakich to prowadzi często rezultatów?

  • obraz wygląda zupełnie inaczej niż podczas prezentacji, ponieważ większość osób nie jest w stanie wyliczyć różnicy jaka dzieli obraz oglądany w salce pokazowej dealera a w pomieszczeniu jaki będzie posiadała,
  • obraz często jest za ciemny nawet przy pełnym zaciemnieniu, ponieważ do obliczeń wzięte były wartości z kart katalogowych, które są mocno rozbieżne z rzeczywistymi,
  • hałas z projektora skutecznie obniża komfort projekcji,
  • źle dobrana wielkość obrazu do odległości widzów co może doprowadzić do : za ciemnego obrazu; za jasnego obrazu; zmęczenia wzroku spowodowanego problemami z ogarnięciem wzrokiem ekranu; za małego obrazu przez co nie uzyskujemy efektu „oderwania” się i zagłębienia w akcji; dużymi różnicami w komforcie pomiędzy widzami  siedzącymi w rzędzie 1, a rzędzie 2;
  • złej jakości obrazie, jeśli wybór projektora zostanie przeprowadzony w oderwaniu od typu i wielkości ekranu oraz pomieszczeniu w którym będzie pracował.

Co analizujemy i uwzględniamy na etapie „projektu systemu video”:

  • pożądaną jasność obrazu jaką chcemy uzyskać wyrażoną w jednostkach fL. Standardy i najlepsze praktyki określane przez takie organizacje jak SMPTE, ISF, THX, cz też CEDIA określają lub sugerują określone jasności obrazu do pożądanego zastosowania (projekcja DVD/Blu-ray, projekcja HDR, projekcja telewizji przy niepełnym zaciemnieniu, itp.) Znając pożądaną jasność obrazu wiemy jakie są zależności pomiędzy jasnością projektora a ekranem jaki musimy zastosować. UWAGA – jasność projektora nie mylić z jasnością obrazu! Ten sam projektor zastosowany na ekranie o szerokości 200 cm da inną jasność obrazu niż na ekranie o szerokości 400 cm!
  • tryby projekcji jakie będą wykorzystywane przez użytkowników. Czy będzie dominowała projekcja kinowa przy pełnym zaciemnieniu, czy będzie się odbywało sporo imprez podczas których będą oglądane mecze?
  • specyfikację ekranu. Zdeterminowaną przez wielkość obszaru roboczego, współczynnik odbicia i materiał projekcyjny.
  • specyfikację projektora. Jakie parametry musi spełniać aby realizować wymagania projektu, jasność po kalibracji, parametry rzutowania, tryby pamięci, ustawienia przysłony, itp.
  • szczegóły instalacji ekranu. Miejsce i sposób montażu, wysokość montażu w odniesieniu do miejsc widzów, wysokości pomieszczenia, linii wzroku, okablowanie jeśli niezbędne.
  • szczegóły instalacji projektora. Umiejscowienie projektora, szczegóły montażowe, wysokość dystansu od sufitu, parametry ustawień projektora (zakres rzutowania na soczewce, przesunięcie osi projekcyjnej), zasilanie projektora, zabezpieczenie linii zasilającej, sposób obsługi projektora, chłodzenie, przepuszczalność okna projekcyjnego, itp.

Projekt systemu nagłośnienia

Wybór właściwego sprzętu do salki kinowej jest nie lada wyzwaniem. Część osób dokonuje wyboru w oparciu o testy i recenzje w prasie branżowej, część przegląda fora internetowe i bazuje na opinii innych, niektórzy kierują się poradami sprzedawców a jeszcze inni szukają okazji zakupowych.

To prowadzi do wielu frustracji, niepotrzebnych problemów i rozczarowań. Zarówno standardy i normy kinowe, jak i nauka – dość precyzyjnie określają nam jakie kryteria powinno spełnić dobre nagłośnienie. A także na co musimy zwrócić uwagę na etapie doboru i rozmieszczenia systemu nagłośnienia.

CO ANALIZUJEMY I UWZGLĘDNIAMY NA ETAPIE „PROJEKTU SYSTEMU AUDIO”:

  • dobór zestawów głośnikowych. Na odpowiedź jakie nagłośnienie jest właściwe mamy za mało miejsca, zatem z najważniejszych uwzględniamy odpowiedź częstotliwościową w osi oraz poza osią w pionie i poziomie, propagację dźwięku, indeks kierunkowości (DI), możliwości w zakresie maksymalnego SPL, konstrukcje zestawów, sprawność zestawów, możliwości w zakresie instalacji fizycznych w pomieszczeniu i warunkach zabudowy.
  • dobór subwooferów.  Wielkość, moc i ilość subwooferów wykorzystywanych w projekcie z uwzględnieniem ograniczeń budżetowych i fizycznych.
  • dobór elektroniki. Zapewniającej dostarczenie odpowiedniej ilości mocy do napędzenia zestawów, zadbanie o zapas mocy (headroom), możliwości w zakresie parametryzacji dźwięku (DSP).
  • rozmieszczenie elementów. Umiejscowienie zestawów głośnikowych zgodnie z zasadami i normami, analiza konfliktów względem ekranu, sposób osadzenia i zabudowy, wysokości montażu, odległości od widzów i innych elementów, zależności kątowe pomiędzy wszystkimi elementami kina,
  • właściwe zasilanie. Analiza zapotrzebowania mocowego, ilości wydzielanego ciepła, wentylacji, zabezpieczenie linii zasilających, pętle masy, uziemienia, itp.

Projekt systemu sterowania

Wszystkie urządzenia odpowiadające za salę kinową muszą się między sobą komunikować, aby zarządzanie pomieszczeniem było wygodne. Trudno wyobrazić sobie, aby podczas seansu jedna osoba została oddelegowana do tego aby wstać w ciemności, podejść do włączników aby oświetlić sobie drogę wyjścia. Następnie przeszła do pomieszczenia obok, gdzie znajduje się cała aparatura kinowa i pokręciła gałką głośności celem zwiększenia głośności. Oczywiście byłoby to niepraktyczne, tym bardziej że część sprzętu znajduje się zwykle poza kinem.

Stosuje się wtedy systemu sterowania – np. Control4, którego zadaniem jest integracja wszystkich systemów wchodzących w skład salki kinowej.

CO ANALIZUJEMY I UWZGLĘDNIAMY NA ETAPIE „PROJEKTU SYSTEMU STEROWANIA”:

  • urządzenia AV wchodzące w skład systemu. Uwzględniamy ich sposób połączenia (diagram), możliwości komunikacji z systemem sterowania za pośrednictwem protokołów IR, RS232, IP.
  • odległości. Jak daleko od sali kinowej będą znajdowały się urządzenia, jednostka sterująca, jak długie będą trasy kablowe od jednostki centralnej.
  • manipulatory. Za pomocą jakich interfejsów będą użytkownicy obsługiwać kino (klawiatury, panel dotykowy, pilot, aplikacja).
  • systemy do integracji. Z jakimi zewnętrznymi systemami będzie się musiał komunikować system sterowania (oświetlenie, rolety, kotary, ogrzewanie, klimatyzacja, gwiezdne niebo).
  • wywołanie presetów. W jaki sposób wywołamy predefiniowane ustawienia dla różnych ustawień dźwięku i obrazu, sceny oświetlenia itd.

Projekt systemu oświetlenia

Oświetlenie w sali kinowej powinno umożliwić osiągnięcie najwyższej jakości obrazu i dźwięku, a z drugiej strony idealnie komponować się z pomieszczeniem. Najczęściej projekt powstaje przy współpracy z architektem wnętrz i/lub firmą odpowiadającą za dobór oświetlenia.

CO ANALIZUJEMY I UWZGLĘDNIAMY NA ETAPIE „PROJEKTU SYSTEMU OŚWIETLENIA”:

  • typy opraw. Ich osadzenie w zabudowach, zadbanie aby nie wzbudzały się pod wpływem pracy subwooferów, nie obniżały jakości obrazu z projektora.
  • typy źródeł światła. Możliwości ich sterowania i regulowania natężenia.
  • realizacje funkcji. Ilość obwodów, ich przeznaczenie i realizacje nietypowych funkcji.
  • elektryka. Prowadzenie tras kablowych, wpięcie do rozdzielni, rozpisanie modułów oświetleniowych i ich sterowanie.

Projekt wentylacji i klimatyzacji

Wyobraźmy sobie 6 osób siedzących wspólnie przez ponad 2 godziny w jednym pomieszczeniu. Każda z tych osób generuje ciepło i wydziela dwutlenek węgla. Jeśli na którymś z etapów zapomnimy o właściwym schłodzeniu pomieszczenia i doprowadzeniu do niego świeżego powietrza – nawet najciekawszy seans przeobrazi się w męczarnie. Projekty wentylacji i klimatyzacji realizowane są najczęściej przez firmy zewnętrzne w oparciu o wytyczne Cinematic.

CO ANALIZUJEMY I UWZGLĘDNIAMY NA ETAPIE „PROJEKTU WENTYLACJI”:

  • ilość osób. Generowane przez nich ciepło.
  • rozmieszczenie nawiewów i wywiewów. Tak aby ich praca umożliwiała z jednej strony prawidłową cyrkulację powietrza a z drugiej nie generowały hałasu w sąsiedztwie miejsc siedzących.
  • manipulatory. Za pomocą jakich interfejsów będą użytkownicy obsługiwać kino (klawiatury, panel dotykowy, pilot, aplikacja).
  • wielkości i moce jednostek oraz ich rozmieszczenie. Jednostki nie mogą pracować na swoich maksymalnych obrotach a ich lokalizacja powinna być z dala od widzów.
  • wielkości kanałów. Aby przepływające powietrze nie generowało hałasu.
  • izolację kanałów. Aby hałas z jednostek nie był przenoszony do sali kinowej.

Projekt izolacji akustycznej

Nawet najlepszy system nagłośnienia oferujący potężną dawkę dynamiki nie zapewni „dreszczy i emocji” kiedy pomieszczenie kinowe skutecznie obniży jego dynamikę. We wzorcowych salach kinowych hałas wewnątrz pomieszczenia określany przez krzywą hałasową NC (standard amerykański) powinien mieścić się w zakresie NC 20-25. To niezwykle trudny do uzyskania wynik w warunkach domowych, wymagający stworzenie dodatkowych konstrukcji izolujących dźwięk. Tworzących barierę dla dźwięku dochodzącego i wychodzącego z pomieszczenia kinowego.

PODCZAS ANALIZY POMIESZCZENIA NA ETAPIE „PROJEKTU IZOLACJI AKUSTYCZNEJ” UWZGLĘDNIA SIĘ M.IN.:

  • hałas zewnętrzny.
  • otoczenie domu i pomieszczenia.
  • materiały z jakich zbudowany jest dom i pomieszczenie.
  • sposób wykonania łączeń wszystkich ścian pomieszczenia.
  • cel jaki musi zostać osiągnięty w zakresie izolacyjności.
  • możliwości techniczne w zakresie zastosowania przegród izolacyjnych.
  • budżet (wysoka izolacyjność jest droga)
  • przejścia i łączenia z innymi pomieszczeniami.
  • ilość i wielkość wszystkich otworów w pomieszczeniu.

Projekt adaptacji akustycznej

Celem adaptacji akustycznej jest przede wszystkim:

  • poprawa czytelności i zrozumiałości dźwięku. Nic nie jest gorszego od sytuacji w której nie rozumiemy, co główny bohater do nas mówi ponieważ dźwięk jest za cichy/głośny/mało wyraźny.
  • poprawa dynamiki dźwięku. Dźwięk musi być szybki sprężysty, aby w odpowiednim czasie dotarł do uszu słuchaczy i w odpowiednim czasie ucichnął, nie maskował kolejnych dźwięków wychodzących z głośników.
  • poprawa przestrzenności. Wrażenie dźwięku otaczającego widza pozwala nam zanurzyć się całkowicie w oglądanej akcji.
  • poprawa spójności dźwięku. Przejścia pomiędzy poszczególnymi kanałami musza być płynne i spójne. Widzowie nie mogą słyszeć głośników grających „punktowo”.

CO ANALIZUJEMY I UWZGLĘDNIAMY NA ETAPIE „PROJEKTU AKUSTYKI”:

  • stosunek dźwięku odbitego do pochłoniętego i rozproszonego.
  • charakterystyki kierunkowe zestawów grających determinujące zastosowanie ustrojów w miejscach pierwszych odbić.
  • materiały wykończeniowe pomieszczenia.
  • szacowany czas pogłosu.
  • możliwości wykorzystania zabudów kinowych dla pochłania dźwięku.
  • analizę niskich częstotliwości i optymalizację wahań pomiędzy miejscami odsłuchu dla częstotliwości poniżej 100Hz.

Podstawowy projekt kinowy

Podstawowy projekt sali kinowej zawiera rozmieszczenie następujących elementów (rysunki CAD):

  • przedni / centralny / prawy kanał
  • rozmieszczenie kanałów efektowych
  • rozmieszczenie subwoofera / subwooferów
  • rozmieszczenie foteli kinowych
  • wielkość i rozmieszczenie ekranu
  • rozmieszczenie projektora
  • rzuty ściany przedniej / tylnej / lewej oraz prawej