BUDOWA KINA

Zanim zagłębimy się na chwilę w temacie budowy kina, powinniśmy zrozumieć, czym jest oraz czym nie jest THX. Zrozumienie tej “idei” pozwoli nam lepiej wyjaśnić o co tyle hałasu i przybliży wam skalę “problemu”…

THX nie jest formatem dźwięku przestrzennego, nie jest wzmacniaczem czy produktem, który można kupić. Z jednej strony jest to zestawienie specyfikacji, wliczając wymagania dotyczące kontroli jakości, zaprojektowane tak, aby zagwarantować klientowi, że produkt, który kupuje jest odpowiedni do przewidzianego zastosowania (ten aspekt nas nie interesuje). A z drugiej to cały szereg norm i zasad jakie powinno spełniać pomieszczenie kinowe aby móc zaoferować efekt, wrażenia i jakość którą zaplanowali twórcy podczas pracy nad filmem. Innymi słowy spełnienie całego szeregu wytycznych i kryteriów sprawi, że film obejrzymy w taki sposób w jaki zaplanowali to ludzie pracujący nad filmem. A dlaczego to takie istotne?

Historia THX rozpoczęła się, gdy George Lucas zlecił swoim inżynierom ustanowienie standardów, które zapewnią, że gdy film zostanie wypuszczony do kin, publiczność będzie słyszeć, czuć i widzieć film tak, jak tego chciał reżyser. Dzięki temu reżyser mógł być pewny, że zamierzony przez niego efekt był odbierany tak samo w różnych kinach. Więcej piszemy o tym na naszym wpisie w blogu – czym jest THX?.

W dalszym procesie ewolucji, wyzwaniem stało się przeniesienie tych standardów do mniejszego pomieszczenia, czyli kina domowego i domowych salek projekcyjnych. Po gruntownym badaniu metodą prób i błędów, ustanowiono serię standardów. W pierwszej kolejności dla wymogów stawianych samym pomieszczeniom kinowym, a w drugiej kolejności dla urządzeń.

Pomieszczenie jest najważniejszym komponentem systemu kinowego, znacznie ważniejszym niż zastosowane w nim urządzenia. Kiedy zostanie nieprawidłowo wykonane, bez dbałości o szczegóły możemy jedynie pomarzyć o wysokiej jakości naszego systemu. Dźwięk dobiegający z sąsiedniego pomieszczenia czy z zewnątrz, skutecznie obniży nam poziom dynamiki – bez której trudno mówić o przeniesieniu emocji ze ścieżki dźwiękowej. Brzęczenie czy drgania elementów wykończeniowych podczas głośniejszych dźwięków, czy też powstałych w wyniku odtwarzania pewnych częstotliwości sprawi, że skutecznie odciągnie to naszą uwagę od akcji. Dobór niewłaściwych elementów wykończeniowych czy też instalacyjnych może wywołać eksponowanie pewnych dźwięków lub ich całkowity zanik – przez co dźwięk będzie niespójny i mało atrakcyjny. Jasne ściany, czy też dostające się do pomieszczenia światło sprawi, że obraz będzie pozbawiony dynamiki, głębi i kontrastu.

Projekt kina jest pierwszym i podstawowym elementem który powstaje przy rozpoczęciu pracy nad salką kinową (i nie tylko).  Projektowanie jest kluczem do właściwego wykonania instalacji.

W pierwszej kolejności badamy potrzeby inwestora związane z pomieszczeniem kinowym. Jego i domowników zwyczaje, analizujemy rozkład domu, pomieszczenia sąsiadujące, ciągi komunikacyjne, lokalizację obiektu, itp.

W kolejnych krokach przechodzimy do analizy pomieszczenia (i jego otoczenia) i to jeden z bardziej skomplikowanych procesów. Czy umożliwia ono realizację potrzeb inwestora? Jeśli tak to w jaki sposób? Jakie nakłady musiałyby zostać poniesione aby uzyskać pożądany efekt? Ile miejsca jesteśmy w stanie przeznaczyć na techniczne instalacje i zabudowy? Jakie ograniczenia ma samo pomieszczenie i w jaki sposób możemy sobie z nimi poradzić? Jakie instalacje towarzyszące będą zainstalowane? itp. Jednym z najczęściej spotykanych problemów jest chęć umieszczenia większej ilości widzów niż pozwalają na to warunki techniczne pomieszczenia.

Po przeprowadzeniu procesu analizy pomieszczenia znamy już większość założeń oraz ograniczeń salki, sprawa jest z jednej strony o tyle prosta – że to pomieszczenie “powie” nam jakie rozwiązania sprzętowe powinniśmy zastosować aby osiągnąć dany rezultat. Analiza pomieszczenie da nam precyzyjne wytyczne co do nagłośnienia jakie powinno zostać wybrane, parametrów projektora jakie powinien spełnić, jakiego typu i wielkości ekran powinien być zastosowany itd. Tutaj najczęściej spotykane jest błędne założenie, że wybranie dobrego projektora w określonym budżecie rozwiąże problem jakości obrazu, czyli sytuacja w której projektor jest zupełnie oderwany od całej reszty systemu.

Polecamy do przeczytania nasz artykuł zamieszczony na blogu z pytaniem, czy pomieszczenie kinowe powinno być wyciszone? a także projektowanie kina domowego – 3 istotne składniki.

Mówiąc o akustyce pomieszczeń kinowych mamy na myśli zwykle 2 pojęcia, które są przez większość mylone.

Izolacja akustyczna – ma na celu zapewnienie jak najwyższego poziomu dynamiki systemu nagłośnienia. Analogicznie jak w systemie projekcyjnym, dążymy do tego aby hałas w pomieszczeniu był możliwie jak najniższy (poziom czerni w projektorach) i umożliwił tym samym uzyskanie jak największej rozpiętości zakresu dźwięków (efekt HDR w projekcji), od najcichszych do najgłośniejszych. Najcichsze dźwięki są zwykle rejestrowane na ścieżce filmowe w okolicy 22 dB, podczas gdy w warunkach domowych typowy poziom hałasu (dźwięki dobiegające z domu oraz z okolicy) wynosi ok. 33-40 dB. Co oznacza, z jednej strony że musimy mocno podgłośnić (o więcej niż 11-18dB) aby móc usłyszeć te dźwięki w naszym pokoju kinowym (szmery, szelesty, szepty) a z drugiej strony, że zmuszamy nasz system nagłośnienia do większego wysiłku oddając te kilkanaście dB.

Adaptacja akustyczna – ma z kolei na celu poprawienie parametrów i jakości dźwięku wewnątrz pomieszczenia. Dąży się do znalezieniu odpowiedniej równowagi pomiędzy dźwiękiem pochłanianym, odbitym a rozproszonym – przy zachowaniu właściwego czasu pogłosu RT60 w całym spektrum dźwięków. Chcemy, aby dźwięk w kinie:

• nie był za bardzo przytłumiony (za krótki czas pogłosu) – ponieważ pozbędziemy się efektu immersji, przestrzenności i wrażenia przebywania w sali kinowej.
• nie był przesadnie rozproszony – ponieważ zmysł lokalizacji będzie zachwiany i będziemy odczuwali pomieszczenie jako nienaturalną przestrzeń,
• nie był zdominowany przez odbicia (za długi czas pogłosu) – ponieważ dźwięk bezpośredni i obity będzie na siebie “nachodził” w odległych od siebie odstępstwach czasowych co pogorszy czytelność, zrozumiałość i tym samym komfort przebywania.

Tworzenie pomieszczenia kinowego można podzielić na osiem faz:

1. Ustalenia / m.in. wymagania klienta, określenie przedziałów czasowych, ograniczeń, przeznaczenia i wykorzystania pomieszczenia, dodatkowe systemy wchodzące w skład systemu kina.
2. Tworzenie zespołu / ustalenie osób i ekip biorących udział w projekcie m.in. architekt, projektant systemów av, akustyk, kierownik budowy, menadżer projektu, podwykonawcy od klimatyzacji, wentylacji, stolarze itd.
3. Projekt funkcjonalny / szczegółowy projekt kina skupiający się na technicznych zagadnieniach konstrukcji pomieszczenia, instalacji wewnątrz pomieszczenia, lokalizacje wszystkich elementów i ich sposoby instalacji itd.
4. Projekty zabudowy oraz instalacji dodatkowych / zabudowy typu “pomieszczenie w pomieszczeniu”, zabudowy podestów, ściany ekranowej, osadzenia kolumn, instalacje wentylacji, klimatyzacji, itd.
5. Projekt wnętrza / znając wymagania techniczne architekt tworzy wystrój i klimat pomieszczenia, zabudowując elementy techniczne kina, dobiera wszystkie elementy wizualne co może wprowadzić lekkie modyfikacje dla projektu funkcjonalnego i poprawki do projektu.
6. Projekt elektryki i schematy / wiedząc jak ma wyglądać finalnie od strony technicznej pomieszczenie analizuje się moce, przepływności, dla sygnałów audio i video, trasy kablowe zasilające nie kolidujące z trasami sygnałowymi, moduły zabezpieczające w rozdzielni, opisy tras, kinowa rozdzielnia elektryczna itd.
7. Instalacje i zabudowy oraz wykończenie / proces instalacji jest zwykle najbardziej czasochłonny i uzależniony od harmonogramu prac na budowie, musi uwzględniać i koordynować prace wszystkich branż, tak aby sobie wzajemnie nie przeszkadzały i jednocześnie wzajemnie się uzupełniały.
8. Montaż urządzeń / część urządzeń jest montowana na etapie instalacji konstrukcji zabudów i wykończenia (te które pozostają ukryte i w zabudowach), zaś te najdelikatniejsze i wymagające największej precyzji montowane są zwykle po zakończeniu wszystkich “brudnych” prac.
9. Programowanie i uruchomienie / to etap podczas którego system jest spinany jako całość, elementy zaczynają siebie widzieć i komunikować, sprawdzamy poprawność wszystkich połączeń i tras (na wcześniejszych etapach jest wcześniejsza weryfikacja), testujemy sygnałami testowymi itd.
10. Konfiguracja / to etap optymalizacji wszystkich urządzeń wchodzących w skład systemu, parametryzujemy je pod konkretne pomieszczenie i urządzenia z którymi współpracują, to etap pomiarów i weryfikacji torów audio i video.
11. Kalibracja  / to etap w którym dostrajamy system video oraz audio znajdujący się w pomieszczeniu kinowym do obowiązujących standardów za pomocą urządzeń pomiarowych (generatory i mierniki odczytujące zgodność sygnału). Reagujemy na nieprawidłowości i je korygujemy.

Podczas gdy powyższe kroki są przedstawione w porządku, może się zdarzyć, że cześć z nich przebiegać będzie jednocześnie, a niektóre z nich mogą wpływać na inne lub wymuszać wprowadzenie zmian w kolejnych procesach. Może się zdarzyć, że w niektórych projektach cześć faz zostaje pominięta. Wyjątkowe sytuacje mogą wymagać podjęcia kroków nie wymienionych powyżej.