Panele akustyczne
Ustroje akustyczne (często nazywane również jako „panele akustyczne”) służą do kształtowania właściwości akustycznych pomieszczeń. Dzięki zastosowaniu właściwych elementów poprawiających akustykę wnętrza możemy znacząco podnieść nie tylko komfort przebywania w pomieszczeniu, ale również jakość dźwięku odsłuchiwanego przez nas systemu nagłośnieniowego. Możemy sprawić, że dźwięk nabierze charakteru, przestrzeni oraz stanie się wyraźniejszy.
Każdy z nas miał do czynienia z sytuacją w której podczas oglądania telewizji zastanawiamy się co postać na ekranie właśnie powiedziała. Automatycznie w takich sytuacjach podgłaśniamy nasz system, lecz po chwili kiedy na ekranie pojawiają się obiekty wydające z siebie dźwięki dochodzimy do wniosku, że jednak jest za głośno i robi się nieprzyjemnie. I tak sytuacja ta powraca co jakiś czas i czujemy się jakbyśmy uczestniczyli w filmie „dzień świra”. Najwięcej problemów jest podczas oglądania filmów, kiedy to głosy aktorów przeplatają się z efektami specjalnymi.
Sytuacja opisana powyżej jest spotykana zarówno w małych jak i dużych pomieszczeniach, jednak najczęściej natkniemy się na nią w przypadku wnętrz o dużej ilości powierzchni odbijających. O twardych podłogach, często wykonanych z gresu, kamienia, czy też desek. Do tego dodamy puste ściany i niewielką ilość mebli i mamy gotowy przepis na powstawanie pogłosu, który wszyscy znamy pod nazwą „echa”. Zbyt wysoki czas pogłosu jest zjawiskiem niekorzystnym ponieważ generuje problemy ze zrozumieniem mowy i koncentracją. Dźwięki nachodzą się na siebie tworząc „kakafonię”.
Innym niekorzystnym zjawiskiem jest pomieszczenie zbyt mocno wytłumione. Najczęściej ma ono miejsce kiedy sufit i ściany są pokryte materiałami mocno absorbującymi dźwięk. Pomieszczenie takie sprawia, że dźwięk jest słuchy i nieprzyjemny. Wydaje się być płaski i pozbawiony przestrzeni. My z kolei czujemy się niekomfortowo, ponieważ nie jesteśmy przyzwyczajeni to tak nienaturalnego zjawiska. O pomieszczeniach za bardzo wytłumionych najczęściej mówimy w przypadku salek odsłuchowych służących do słuchania muzyki oraz salek kinowych.
Rozwiązaniem na te w najpopularniejsze zjawiska akustyczne jest m.in. zastosowanie odpowiedniego typu ustrojów akustycznych o ściśle określonych parametrach dźwiękowych. W zależności od tego, czego wymaga dane pomieszczenie i sytuacja dostosujemy komfort akustyczny za pomocą ustrojów pochłaniających (kiedy mamy pogłos i echo), rozpraszających (kiedy chcemy zredukować echo od tylnej ściany, poprawić zrozumiałość mowy, zwiększyć przestrzenność dźwięku) lub odbijających (kiedy chcemy wprowadzić nieco „powietrza” i energii do naszego systemu). Wszystkie z wymienionych powyżej elementów mogą być wbudowane w konstrukcje ścian jak i stanowić element dekoracyjny pomieszczenia.
Główne typy ustrojów akustycznych
Są 3 główne czynniki mające wpływ na rozchodzenie się dźwięku w pomieszczeniach:
- absorpcja
- odbicia
- rozpraszanie
Ustroje pochłaniające
Jednym z podstawowych działań podczas pracy nad poprawą akustyki wnętrza jest regulacja czasu pogłosu, czyli czasu po jakim dźwięk zaniknie po ucichnięciu źródła. Doskonałym przykładem będzie klaśnięcie dłońmi lub pęknięcie balonu w pomieszczeniu, dźwięk przez jakiś czas po uderzeniu będzie słyszalny po czym zaniknie. Regulacja, a najczęściej redukcja czasu pogłosu wiąże się to z wprowadzeniem dodatkowej chłonności akustycznej pod postacią paneli akustycznych pochłaniających.
Pochłanianie dźwięku to przekształcenie energii dźwięku w wibracje mechaniczne i energię cieplną. Stopień chłonności danego materiału wyraża się poprzez współczynnik pochłaniania dźwięku (alfa). Elementy (materiały) redukują czas pogłosu, zwiększając tym samym komfort przebywania w pomieszczeniu. Stosowane zarówno w domach, salkach kinowych i kina domowego jak i obiektach komercyjnych.
Przykłady kiedy elementy pochłaniające dźwięk okażą się pomocne w warunkach domowych:
- kłopoty ze zrozumieniem dźwięku z telewizora, czasem wydaje nam się dźwięk za głośny a czasem za cichy
- problem z wyraźnym rozróżnieniem wokalu od instrumentów podczas odsłuchów muzycznych
- wrażenie panującego chaosu na scenie muzycznej podczas odsłuchów, trudności w zlokalizowaniu instrumentów muzycznych i wokalisty
- rozmycie się dźwięku i nakładanie się dźwięków na przekaz dźwiękowy
Panele akustyczne pochłaniające mogą być szerokopasmowe bądź wąskopasmowe.
Ustroje rozpraszające
Pierwszym niezbędnym krokiem ku rozproszeniu fal dźwiękowych jest odbicie dźwięku. Jeśli zastosowany materiał lub ustrój akustyczny posiada silne właściwości dźwiękochłonne to trudno mówić o jego funkcji rozpraszającej. Rozproszenie pozwoli nam na ujednolicenie dźwięku w całym pomieszczeniu. Zyskamy bardziej wyrównane brzmienie dla większego obszaru.
Ustroje jak i materiały rozpraszające potrafią poszerzyć panoramę stereo i zwiększyć doznania związane z przestrzennością dźwięku. Zyskujemy odczucia jakbyśmy znajdowali się w większym pomieszczeniu przy jednoczesnym zachowaniu przejrzystości dźwięku. W odróżnieniu od pogłosu, który sprawia że pomieszczenie staje się większe ale przejrzystość jest mocno zakłócona. Elementy rozpraszające dźwięk poprawiają akustykę pomieszczenia często bez konieczności istotnego skrócenia czasu pogłosu.
W zależności od materiału, głębokości i sposobu instalacji ustroje rozpraszające mogą być skuteczne na różny zakres częstotliwości. Zwykle obejmuje on średnie i wysokie częstotliwości. Rozpraszanie jest skuteczne kiedy znajdujemy się w pewnej odległości od ustrojów. Przy bardzo bliskim przebywaniu obok powierzchni, często lepszym rozwiązaniem mogą okazać się ustroje pochłaniające.