Czy byłbyś szczęśliwy, gdyby główny wykonawca powiedział ci, że w sumie to on zbuduje ci dom bez przygotowywania planu architektonicznego? Na pewno nie. Dom jest bardzo złożoną budowlą, składającą się z wielu części: fundamentu, instalacji hydraulicznej, elektronicznej, okien, drzwi, dachu… lista jest długa. I tak, jak przydaje się dokładny projekt domu podczas budowy, tak też projekt instalacji audio jest pomocny przy właściwym rozłożeniu sprzętu do nagłośnienia.
Chyba każdy zdaje sobie sprawę z tego, że budowanie domu bez planu trwałoby dużo dłużej, skutkowało licznymi błędami i koniecznością wprowadzania mnóstwa zmian. Efektem tego byłoby uczucie frustracji, wysokie koszty… i efekt finalny prawdopodobnie bardzo odległy od wstępnych oczekiwań. Podobnie jest w przypadku technologii systemów instalacyjnych, które także wymagają szczegółowego i starannego planu.
Współczesne systemy instalacji wymagają dokumentacji projektowej
Nigdy jeszcze nie istniało tak wiele technologii, które mogą uczynić dom bezpieczniejszym, inteligentniejszym, bardziej rozrywkowym i przyjemniejszym do życia. Wiele osób ma dziś w domu telewizor, sieć Wi-Fi, kamery video, termostat, inteligentny dzwonek do drzwi, system alarmowy, smartfon, tablet, a nawet inteligentny system oświetleniowy i automatyczne rolety. Automatyka króluje we współczesnych domach i jest wszechobecna. Jej wielką zaletą jest to, że ułatwia i uprzyjemnia życie. Źle zaplanowane i nieprzemyślane instalacje elektroniczne mogą jednak stać się raczej źródłem niezadowolenia i negatywnych emocji, niż czegoś pozytywnego.
Tak jak współczesne domy, złożone z wielu struktur, wymagają szczegółowego projektu architekta, tak nowoczesne instalacje elektroniczne również powinny posiadać swoje projekty. Powstawaniu instalacji powinno towarzyszyć sporządzenie szczegółowej dokumentacji projektowej i wykonawczej. Ponieważ często w powstawanie instalacji jest zaangażowanych wielu fachowców z różnych branż, aby skoordynować ich pracę, niezbędna jest dobra dokumentacja.
Dlaczego projekt instalacji jest dobrą inwestycją?
Podczas tworzenia standardów certyfikacji HTA (ang. Home Technology Association) wśród producentów sprzętu elektronicznego przeprowadzono ankietę. Sprawdzono w niej elementy, które występują w poszczególnych firmach. Zebrane dane pomogły w ocenie czynników, które występują we wszystkich firmach, które odnoszą sukcesy w branży i mają zadowolonych klientów. Okazało się, że wszystkie najpopularniejsze firmy z branży prowadzą szczegółową dokumentację instalacji.
Producenci, którzy dbali o uporządkowaną dokumentację sprawniej instalowali systemy technologiczne. Występowało u nich mniej reklamacji i usterek po zakończeniu prac. Gdy klient zlecał wprowadzenie zmian, w celu wdrożenia jakichkolwiek innowacji – firmy z dokumentacją były w stanie w krótkim czasie określić czas i koszty oraz zrealizować tego rodzaju zlecenia.
Firmy, które chcą uzyskać certyfikat HTA na poziomie Luxury lub Estate, muszą wykazać się prowadzeniem dokumentacji projektowej i inżynieryjnej. Poniżej opisaliśmy podstawowe elementy, które wchodzą w skład takiej podstawowej bazy materiałów źródłowych, która powinna powstawać podczas prac związanych z instalacją.
1. Schematy połączeń i wejść/wyjść (I/O)
Dokumenty określające wszystkie połączenia przewodów pomiędzy różnymi elementami elektronicznymi pomagają tworzyć najbardziej skomplikowane rozwiązania. W przypadkach, gdy system kontroli domowej (inaczej inteligentny dom albo dom zautomatyzowany) będzie kontrolował urządzenia domowe dostarczane przez innych wykonawców połączenia z tymi systemami również muszą być zaznaczone i opisane.
Przejrzystość w schematach wejść i wyjść ułatwi prace wszystkich wykonawców. Pozwoli też, by ich zakres u każdego mógł zostać dokładnie sprecyzowany i ustalony.
2. Wymagania elektryczne
Potrzeby dotyczące systemów elektronicznych nigdy nie powinny być pozostawione przypadkowi. Jeśli cenicie niezawodność i wydajność, upewnijcie się, że specjalista od domowych technologii zdefiniuje wymogi energetyczne dotyczące ilości energii, jaka jest potrzebna do sprawnego działania wszystkich urządzeń. Dokumentacja obliczeniowa dotycząca wymogów elektrycznych musi zostać udostępniona waszemu elektrykowi lub inżynierowi elektryki, aby mogła stać się częścią specyfikacji. Już ten jeden dokument może rozwiązać liczne problemy i zapobiec konieczności wykonywania kosztownych poprawek.
3. Wymogi dotyczące chłodzenia sprzętów
Elektronika produkuje ciepło, a niezawodność i żywotność urządzeń elektronicznych spada drastycznie, gdy są one umieszczone w ciasnej przestrzeni, bez odpowiedniej wentylacji i chłodzenia. Wasz specjalista od domowych technologii powinien obliczyć obciążenie cieplne wszystkich systemów elektronicznych. Po dokonaniu tych obliczeń będzie można określić, jak najlepiej je ochłodzić.
W przypadku większych systemów analiza stopnia generowania ciepła i możliwości jego redukcji wymaga koordynacji z wykonawcą HVAC. Wykonawca ten powinien upewnić się, że miejsca, w których znajdują się poszczególne komponenty systemu, pozostają chłodne. Firmy, które zajmują się tym profesjonalnie, zawsze planują, jak utrzymać miejsca lokalizacji urządzeń w odpowiedniej temperaturze. Tylko tak można zadbać o to, by praca sprzętu była bezpieczna.
4. Rysunki szaf z komponentami
Aby zachować okablowanie komponentów elektronicznych w dobrym stanie i aby było ono łatwe w użytkowaniu, specjalista od technologii domowych powinien zalecić użycie specjalnych szaf, wewnątrz których komponenty będą bezpiecznie zamontowane. Szafy tego rodzaju są dostępne w różnych wariantach. Można je zamontować na różnych wysokościach, we wnękach w ścianie. Niektóre mają kółka, inne mogą być wysuwane z szafek i obracane w zakresie 360 stopni, co ułatwia serwisowanie.
Jak wszystkie inne elementy instalacji, także umiejscowienie komponentów w szafach powinno być wcześniej starannie zaplanowane i przemyślane. Rysunki szaf z komponentami elektronicznymi pozwoli wykorzystać najkrótsze ścieżki okablowania i najlepszy sposób rozmieszczenia komponentów. Przemyślany projekt, na etapie użytkowania instalacji, ułatwia serwisowanie i rozpraszanie ciepła.
5. Rysunki okablowania i rozmieszczenia urządzeń
Jest to istotny element planu instalacji przede wszystkim, gdy mamy do czynienia z montażem nowych instalacji lub większą przebudową. Rysunek okablowania i rozmieszczenia urządzeń jest w takich wypadkach wykonywany we współpracy z architektem. Wykonuje się go najczęściej na kopii projektu architektonicznego danej przestrzeni poprzez umieszczenie na nim ikon przedstawiających systemy elektroniczne.
Opracowanie tego typu rysunków jest pomocne przy wizualizacji tego, gdzie będzie umieszczony telewizor, głośniki, kontakty, punkty dostępu Wi-Fi, kamery bezpieczeństwa itp. Po określeniu lokalizacji poszczególnych sprzętów, osoba zajmująca się instalacją ustala, które kable powinny być doprowadzone do danej lokalizacji. Na rysunkach ustala się nie tylko punkty, w których sprzęty mają być umieszczone po oddaniu przestrzeni do użytkowania. Określa się tu również punkty tzw. pustych kanałów (peszle), które w przyszłości mają umożliwić dalszą rozbudowę albo ulepszenie instalacji.
Dla systemów video kluczowe jest ustalenie długości tras kablowych, długie kable HDMI są szczególnie wrażliwe na długość trasy i należy w takiej sytuacji dokładnie przemyśleć i wyliczyć przepustowości sygnałów oraz spadki związane z odległościami pomiędzy punktami odbiorczymi a nadawczymi.
Jeśli te rysunki zostaną wykonane na wczesnym etapie projektu, mogą być pomocne dla wykonawców z innych branż. Na przykład jeśli projekt dotyczy systemu inteligentnego domu, rysunki udostępnione projektantowi wnętrz pomogą ukryć termostaty, szyfrowane zamki, czy kontrolery basenów w dyskretnych szafach. Zwiększy to elegancję domu i dobrze wpłynie na wystrój wnętrza.
HTA czy też CEDIA zaleca prowadzenie takiej dokumentacji w przypadku każdego większego projektu, a szczególnie w przypadku projektów dotyczących inteligentnych technologii. Plany zawierające rysunki okablowania okazują się przydatne nawet w przypadku planowania dość podstawowego systemu nagłośnienia.
Dodatkowe korzyści
Plan instalacji powinien zostać wykonany na długo przed jej realizacją, gdy jeszcze można zmienić koncepcję dotyczącą rozmieszczenia sprzętów, a poszczególne sprzęty nie zostały jeszcze zakupione. Dzięki wykonaniu go na wczesnym etapie można ustalić i zredukować potencjalne problemy z wydajnością. Dobry projekt sali kinowej pozwala uniknąć dodatkowych kosztów związanych z koniecznością poprawek.
Dobry projekt pozwala poinformować wszystkich wykonawców z wyprzedzeniem o systemie kontroli i planowanym sposobie integracji technologii domowych. Umożliwi to odpowiednie skoordynowanie okablowania, jakiego potrzebują poszczególne urządzania. Dodatkowo pozwoli na ustalenie, czy wszystkie urządzenia będą kompatybilne z systemem kontroli.
Ewentualne korekty w rozłożeniu kabli i sprzętów są zawsze tańsze na etapie projektowania i pozwalają uniknąć niepotrzebnych nerwów, straty czasu i dodatkowych kosztów. Posiadanie pełnej dokumentacji pozwala też na bezproblemowy i sprawny montaż i demontaż poszczególnych systemów instalacji. Rysunki i projekty służą instalatorom jako instrukcje obsługi i zapobiegają błędom, pomyłkom oraz ułatwiają dobór odpowiednich komponentów.
Dokumentacja projektowa ułatwia także serwisowanie – pozwala określić, gdzie występuje usterka bez konieczności dokładnej znajomości szczegółów instalacji. Skutkuje to niższymi rachunkami za usługi.
Dokumentacja pozwala uwolnić się od konieczności korzystania z usług wykonawcy instalacji. Wszystkie potrzebne dane dotyczące rozłożenia kabli można w przypadku usterki przekazać dowolnej firmie z branży i uzyskać pomoc.
Podsumowanie
Chociaż dokumentacja projektowa i inżynieryjna zwiększa koszt na etapie projektu, to jednak warto wydać pieniądze na projekt instalacji. W końcowym rozrachunku często okazuje się, że mniej wydamy na założenie instalacji, jeśli wcześniej zostanie wykonana odpowiednia dokumentacja, niż gdy nie zainwestujemy w jej projektowanie.
Długoterminowe koszty instalacji z wykonaną dokumentacją są prawie zawsze niższe niż bez jej sporządzenia. Planując z wyprzedzeniem instalację i wykonując jej projekt, zaoszczędzimy mnóstwo czasu i nerwów, jakie mogą nas kosztować błędy w źle zaplanowanej nieprzemyślanej instalacji.
