W jakiej odległości powinniśmy siedzieć od ekranu, aby seans zapewnił nam najwyższy komfort i najlepsze wrażenia?
W niniejszym artykule postaramy się udzielić odpowiedzieć (lub raczej wskazówek):
- w jakiej odległości siedzieć od ekranu aby efekt był najlepszy
- jak duży powinien być ekran, jeśli siedzimy w danej odległości
- na co zwracać uwagę i co uwzględniać podczas wyznaczania najlepszych miejsc siedzących
- które miejsce w kinie jest najlepsze
Określenie optymalnego miejsca dla widzów w kinie domowym przy wykorzystaniu ekranu i projektora generuje sporo nieporozumień wynikających z istnienia wielu zaleceń i wytycznych oraz mylnym interpretowaniu wytycznych.
W naszych realizacjach uwzględniamy kilka standardowych wytycznych opublikowanych przez organizacje zajmujące się kinem i obrazem. Warto dodać, że na przestrzeni lat wiele z tych wytycznych ewoluowało a i pojawiło się wiele nowych badań. Było to ściśle związane najpierw z przejściem z ery analogowej do cyfrowej w kinach komercyjnych, a później z ewolucją formatów i rozdzielczości konsumenckich materiałów video. Od rozdzielczości 720p do 4K. Lepszej jakości obraz z większą ilością informacji – tym bliżej możemy siedzieć, ponieważ zobaczymy więcej szczegółów i nie będą nas rozpraszały i przeszkadzały artefakty wideo.
Wytyczne
Istnieją 3 główne parametry jakie podają organizacje standaryzujące i rekomendujące odległość widza od ekranu (tym samym) = jaka wielkość ekranu jest optymalna.
- Kąt pomiędzy widzem a bocznymi krawędziami ekranu
Najczęściej spotykana. Uwzględnia pole widzenia jakie ma widz, bądź widzowie. Czyli pod jakim kątem patrzymy na ekran. Im większy kąt – tym bliżej siedzimy. Im mniejszy kąt – tym dalej siedzimy. Kąty są podawane w stopniach.
- Odległość widza wyznaczana względem wysokości ekranu
Możemy też spotkać się z rekomendacjami w postaci określenia odległości widza względem wielokrotności wysokości ekranu. Jest to o tyle efektywne, że rekomendacja uwzględnia najczęściej format projekcji. Format projekcji może wynosić 2.35:1 lub 1.78:1. W obu przypadkach wysokość obrazu będzie różna dla ekranu o tej samej szerokości. Rekomendowane odległości siedzenia widza względem wysokości ekranu zwykle określane są jako PH (Picture Height – wysokość obrazu), IH (Image Height) lub po prostu H (Height). Przykładowo np. 3H – co dla ekranu o wysokości 200 cm oznacza, że widz siedzi w odległości 600 cm). Najczęściej branża posługuje się standardem wielkości obrazu do określenia odległości widza.
- Odległość widza wyznaczana względem szerokości ekranu
Nieco starsze historycznie i bardziej branżowe podejście do określenia zalecanej odległości siedzenia względem ekranu, wyrażone jako wielokrotność szerokości ekranu. O tyle praktyczne i łatwe, że można łatwo porównywać z parametrem „współczynnik rzutowania” (Throw Ratio) za pomocą którego wylicza się odległość instalacji projektora względem ekranu. Rekomendowane odległości zwykle określane są jako W (np. 1.26W – co dla ekranu o szerokości 300 cm oznacza, że widz siedzi w odległości 378 cm).
Istnieją jeszcze dodatkowe wytyczne i parametry które rekomendują odległość siedzenia od ekranu (np. Pixels Per Degree), ale pominiemy je ze względu na uproszczenia artykułu.
// Miejsce na Zdjęcie //
THX
Organizacja THX, która rozpoczęła tak naprawdę badania nad warunkami jakie muszą być spełnione, aby projekcja była „udana” określają dwa podstawowe parametry.
- 26 stopni
Jest to kąt określający najdalszą odległość widza od ekranu w kinie komercyjnym, które stara się uzyskać certyfikację THX. Kino nie uzyska certyfikacji THX jeśli widz w ostatnim rzędzie będzie miał kąt widzenia poniżej tej wartości (<26 stopni).
- 36 stopni
Najdalsza odległość rekomendowana przez THX w której powinniśmy siedzieć. To często mylnie rozumiany parametr jako rekomendowana odległość, którym oczywiście nie jest. THX twierdzi, że lepiej siedzieć bliżej niż 36 stopni. Jednak jeśli jest to niemożliwe, to zadbajmy aby siedzieć nie dalej niż 36 stopni!
- okolice 50 stopni
Ta odległość (okolice, a nie konkretna wartość) pojawia się w zaleceniach, jako optymalna odległość oglądania wg. THX. Wartość tę podaje Andrew Poulain (opracowujący standardy THX, obecnie Dolby) pytany o „idealną lokalizację”.
Na wielu zdjęciach i rysunkach spotkamy wizualizację z telewizorem i widzem siedzącym pod kątem 40 stopni i znaczkiem rekomendacja THX. Kluczem do wyjaśnienia jest tutaj wysokość obrazu. 40 stopni dla ekranu TV 1.78:1 (typowe 16:9) to inaczej w przybliżeniu 2.44PH (wysokość obrazu), a odległość 2.44PH dla ekranu 2.35:1 to ok. 51-52 stopnie z tej samej odległości oglądania.
// Zdjęcie //
SMPTE
SMPTE to organizacja zajmująca się zagadnieniami filmu i telewizji, przygotowuje standardy i dokumentację związane z produkcją telewizyjną i kinową. Dokument został opracowany w 1994 i otrzymał rewizję w 2003 roku.
- 30-33 stopni / 4PH
Najdalsza odległość w jakiej powinniśmy siedzieć w kinie.
- 40-43 stopni / 3PH
Rekomendowana odległość widza.
- 62 stopni / 2PH
Najbliższa akceptowalna odległość w jakiej możemy się znajdować.
Odległości dotyczą ekranu kinowego (ok. 2.35-2.39:1).
DOLBY
W dokumentacji z lat 90-tych (Technical Guidelines for Dolby Stereo Theatres) Dolby podaje rekomendację 45 stopni, jako idealną odległość widza od ekranu kinowego (2.35:1).
// Zdjęcie //
SONY
W roku 2010 Sony było jednym z pionierów i wielkim promotorem technologii 4K. Prowadziło wiele badań mających na celu ustalenie optymalnej odległości i korzyści płynących z zastosowania technologii. Sony w swoich opracowaniach skupiło się na odległości w której widzowie osiągną korzyści z technologii 4K i określeniu odległości, powyżej której widzowie nie odnotują różnicy pomiędzy 4K a 2K.
- przy „liberalnym” podejściu 2.3PH wyznacza odległość
Poniżej której widzowie będą widzieli korzyści wynikające z rozdzielczości 4K
Powyżej której widzowie nie będą widzieli różnicy pomiędzy 4K a 2K (uproszczenie 1080p)
- przy „referencyjnym” podejściu 3.16PH wyznacza odległość
Poniżej której widzowie będą widzieli korzyści wynikające z rozdzielczości 4K
Powyżej której widzowie nie będą widzieli różnicy pomiędzy 4K a 2K (uproszczenie 1080p)
- odległość 1.5PH
Sony rekomenduje jako optymalną do oglądania materiału 4K
Gdzie „liberalne” oznacza – niższe kryteria dla możliwości widzenia ludzkiego oka i rozróżniania szczegółów, zaś „referencyjne” – badania wskazujące że ludzkie oko jest w stanie wychwycić więcej szczegółów i detali.
PODSUMOWANIE
Wytyczne o których wspomniałem, są jedynie punktem startowym. Od nich możemy zacząć planowanie i rozmieszczenie widzów względem ekranu. Wytyczne te jednak nie uwzględniają bardzo wielu innych parametrów o których nie możemy zapominać – projektora, nagłośnienia, preferencji własnych oraz samego pomieszczenia.