Australijski magazyn “stereonet” wziął na warsztat najnowszy model projektora laserowego do kina domowego – VPL-XW5000ES. To najtańszy w historii projektor laserowy z natywną rozdzielczością 4K. Atrakcyjna cena, bardzo wysoka jasność, laserowe źródło światłą – jak to wszystko wypadło finalnie? Dowiecie się z recenzji zamieszczonej poniżej…

Zapowiada się na „rok lasera”, a Sony mocno uderzyło swoim podstawowym projektorem VPL-XW5000 4k. Nie tylko ma nowe laserowe źródło światła, ale jest także całkowicie nową platformą, przeprojektowaną przez Sony.

Cała ścieżka optyczna została przeprojektowana od podstaw – nowa optyka „Wide Dynamic Range” została zaprojektowana w celu zwiększenia jasności i poprawy poziomu czerni. Jego laserowe źródło światła zawiera klaster niebieskich diod laserowych skierowanych przez żółte koło fosforowe w celu wytworzenia białego światła. Nadaje on projektorowi Sony VPL-XW5000 cytowaną jasność 2000 lumenów — co stanowi wzrost o 25% w porównaniu z jego poprzednikiem, lampowym VPL-VW290ES — i pozwala na chłodniejszą i cichszą pracę. Posiada również dynamicznie regulowaną jasność, ponieważ może dostosowywać swoje źródło światła laserowego poklatkowo.

Nowy panel SXRD jest najmniejszym chipsetem 4K na świecie z zaledwie 0,61 cala i ma natywną rozdzielczość 3840x 2160. Jako natywny chipset 4K nie musi uciekać się do przesuwania pikseli ani innych cyfrowych sztuczek, aby osiągnąć rozdzielczość 4K. Posiada również nową odblaskową warstwę krzemu, która zmniejsza rozpraszanie światła. Rezultatem, jak twierdzi Sony, są lepsze poziomy czerni, lepsza szczegółowość cieni i mniejsze przebicie światła.

Japoński producent kontynuuje produkcję swoich soczewek we własnym zakresie. Zamiast używania istniejącego zespołu soczewek, SONY VPL-XW5000ES zawiera niestandardowy zespół soczewek. Dziesięcioczęściowa konstrukcja zawiera dziewięć całkowicie szklanych soczewek z zewnętrzną optyczną soczewką asferyczną z żywicy. Sony twierdzi, że daje to szerszy obszar ostrości, co skutkuje ostrzejszymi obrazami, szczególnie przy krawędziach ekranu. Jednak „tajemniczym sosem” jest jego X1 Ultimate do projektorowego procesora obrazu – ten sam, który można znaleźć w drogim flagowym modelu Sony GTZ-380.

Zawiera najnowszą wersję silnika Reality Creation Engine firmy Sony, która wykorzystuje inteligentne wyostrzanie, redukcję szumów i rozdzielczość dla poszczególnych obiektów, przy czym obiekty są porównywane z bazą danych obrazów firmy Sony. Chociaż zmiany, które stosuje, nie są niezależne od źródła, najbardziej znaczące korzyści, o których mi powiedziano, dotyczą treści przesyłanych strumieniowo z ostrzejszymi i bardziej szczegółowymi obrazami, czego byłem naocznym świadkiem w przypadku zastąpionego obecnie VPL-VW290ES. Zawiera także cyfrowy optymalizator ostrości firmy Sony. Wcześniej zarezerwowany dla droższych projektorów firmy, działa w domenie cyfrowej, poprawiając ostrość, szczególnie w kierunku krawędzi ekranu.

Ostatnim, ale nie mniej ważnym elementem jest opatentowane przez firmę Sony rozwiązanie Dynamic Tone Mapping (DTM). W przeciwieństwie do innych rozwiązań DTM, układ X1 Ultimate stara się naśladować „wygląd” HDR. Jako punkt odniesienia Sony kieruje się własnym monitorem BVM-X300 Mastering Monitor, który jest również tym samym monitorem, którego wielu filmowców używa do masteringu treści HDR. Algorytm Sony DTM działa w sferze kontrastu. Trzymając się możliwie najbliżej krzywej PQ, analizuje i stosuje wzmocnienie kontrastu w połączeniu z kontrolą światła laserowego w ujęciu klatka po klatce. W ten sposób stara się naśladować głęboką ciemną czerń i jasne podświetlenie telewizji HDR. Mówi się, że VPL-XW5000ES jest w stanie wyprodukować 95% pokrycia gamy P3, szerszej gamy kolorów w 4K HDR.

Oprócz posiadania certyfikatu IMAX Enhanced i obsługi HDR, projektor VPL-XW5000 obsługuje technologię Hybrid Log-Gamma (HLG). Byliśmy zaskoczeni, gdy dowiedzieliśmy się, że nie obsługuje formatu HDMI 2.1. Niemniej jednak wg. deklaracji Sony – ma opóźnienie 27 milisekund dla sygnałów 4K 60P i 16 milisekund dla sygnałów 2K 120P.

Sony VPL-XW5000 skalibrowano zgodnie ze standardami branżowymi dla SDR i HDR za pomocą kolorymetru Klein Instruments K10A, sprofilowanego względem referencyjnego spektroradiometru 2 nm JETI 1501. Plansze testowe dla SDR i HDR zostały wyrenderowane przez generator wzorców Murideo 6G, z 10% wzorcami okien używanymi do kalibracji i pomiaru mocy światła. Wzory testowe zostały również dostarczone z dysków Spears & Munsil HDR Benchmark i DVS HDR10. Urządzenie zostało skalibrowane przy użyciu oprogramowania Calman Ultimate i Sony Projector Calibration Pro Software.

Uwzględniono współczynniki kontrastu i poziomy czerni, ale zostały zmierzone w moim środowisku oglądania, a nie w kontrolowanym środowisku testowym. Niemniej jednak zapewnia nam jakiś tam pogląd i możliwość porównania współczynników kontrastu między projektorami, które sprawdzamy tutaj w StereoNET, ponieważ wszystkie są testowane w tym samym środowisku oglądania.

Projektor VPL-XW5000ES ma dziesięć trybów obrazu do wyboru: Film 1, Film 2, Referencyjny, TV, Zdjęcie, Gra, Jasne kino, Jasny telewizor, Użytkownik i Imax Enhanced. Kontrolki kalibracji składają się zarówno z podstawowych elementów sterujących, jak i dwupunktowych elementów sterujących skali szarości, dziewięciu ustawień wstępnych gamma i sześciopunktowego systemu zarządzania kolorami lub CMS. Urządzenie zostało skalibrowane w trybie Film 1 zarówno dla odtwarzania SDR, jak i HDR. Po kalibracji SDR i najniższym ustawieniu lasera uzyskałem nieco ponad 18 fL, czyli 63,8 cd/m² i zmierzony poziom czerni 0,0375 cd/m² dla współczynnika kontrastu włączenia/wyłączenia wynoszącego 1703:1. Włączenie sterowania Dynamic Laser w trybie ograniczonym pozwoliło uzyskać poziom czerni o wartości 0,014 cd/m² przy współczynniku kontrastu 4168:1. Przełączenie na wysoki skutkowało zmierzonym poziomem czerni 0,012 cd/m² i końcowym współczynnikiem kontrastu wynoszącym 4448:1.

Liczby te są zaskakująco podobne do wychodzącego z oferty VPL-VW290ES. Jest jednak wyraźnie jaśniejszy, co niesie ze sobą dodatkowe korzyści, szczególnie w zakresie HDR. Takie równoważenie jest trudne do osiągnięcia, ponieważ zwiększenie jasności odbywa się zwykle kosztem podwyższonego poziomu czerni. Biorąc pod uwagę, że udało mu się utrzymać poziomy czerni swojego poprzednika i utrzymać budżet, jest to nie lada wyczyn inżynieryjny.

Po kalibracji projektor VPL-XW5000ES zapewnił wyjątkową dokładność skali szarości ze średnim dE równym 0,54. Reakcja gamma była również doskonała, a VPL-VW5000ES ściśle przylegał do krzywej 2.4, do której został skalibrowany. Dokładność kolorów pozostaje mocną stroną Sony, projektor generuje średnie dE na poziomie 0,75 i maksymalne dE na poziomie zaledwie 1,63.

W trybie HDR projektor VPL-XW5000 oferuje te same tryby obrazu, z opcją wyboru innego ustawienia lasera, jasności i poziomu kontrastu dla HDR. Wymusza również przestrzeń kolorów do BT.2020 z trzema opcjami EOTF, składającymi się z Auto, HDR10/HLG i HDR Reference/HLG oraz włącza Dynamic HDR Enhancer.

Z projektorem w HDR i trybem kolorów BT.2020, pokrył 88,57% (1976 uv) gamut UHDA-P3 i 83,66% (1931 xy) gamut UHDA-P3. Chociaż Cinema P3 stosuje nieco inny punkt graniczny, wyniki wciąż były poniżej obiecanego 95% pokrycia gamutu P3. Prawdopodobnie ważniejsza jest moc światła dla HDR, obszaru, w którym się wyróżnia, wytwarzając imponujące 46fL lub 157 cd/m².

Projektor Sony VPL-XW5000 zapewniał zaskakująco szczegółowe obrazy z poczuciem głębi, które daje obrazom niesamowite poczucie realizmu. Kolory są ładnie nasycone zarówno w SDR, jak i HDR, ale są bardzo przekonujące. Jego dodatkowa jasność i przyzwoity poziom czerni zapewniają ekscytujące oglądanie HDR. Obrazy często przybierają wygląd podobny do 3D. Treści przesyłane strumieniowo mają znaczny wzrost rozdzielczości i szczegółowości, z poczuciem ostrości i przejrzystości, które nie są zwykle kojarzone z treściami przesyłanymi strumieniowo. Starsze treści SDR sprawdzają się równie dobrze w przypadku ostrych, popowych obrazów.

Jak to często robię, rozpocząłem oglądanie od klipów demonstracyjnych na płycie 4K Spears & Munsil HDR Benchmark. Pierwszą rzeczą, która mnie uderzyła, było wyczucie szczegółów, jakie zapewnia VPL-XW5000. Z aż nazbyt znajomą treścią, zacząłem rozkoszować się nowo odkrytymi szczegółami. Scena z jeleniem ujawniła bogactwo szczegółów; od pyska zwierzęcia po najdrobniejszą kroplę rosy w jego futrze, nie przypominam sobie, abym wcześniej widział tyle szczegółów w projektorze.

Pokaz zawiera również klipy zwierząt i przedmiotów na czarnym tle. To tortura testowa dla telewizorów i projektorów, szybko pokazująca wszelkie lekkie krwawienia lub wykwity. Z mojej głównej pozycji oglądania nie byłem w stanie wykryć żadnych anomalii i dopiero gdy zbliżyłem się do obrazu, mogłem zobaczyć, że krawędzie są nieco bardziej miękkie. To doskonały poziom wydajności, z którym potknęło się wiele innych projektorów.

Po przejściu na znakomitą naszą planetę Netflixa, Sony po raz kolejny zaskoczyło poziomem szczegółowości i ostrości. Od wirujących wzorów chmur po kształt i szczegóły na lądzie, widok takiego poziomu szczegółowości z projektora, nie mówiąc już o jednym w tym przedziale cenowym, był zaskakujący. Chociaż zazwyczaj rezerwuję Netfliksowy hit „Kate” do testowania telewizorów, nie mogłem oprzeć się pokusie wypróbowania jej z VPL-XW5000.

Jest to bez wątpienia jeden z tych przypadków „przyprawiania do smaku”, gdy HDR ustawiony na niski jest najlepszym sposobem na rozpoczęcie procesu regulacji. Po ustawieniu obrazu wedle własnych preferencji, szalone kolory „Atlantis” zostały oddane sprawiedliwie przez VPL-XW5000. Jednak tam, gdzie naprawdę olśniewa projektor, jest scena targowa – zarówno przedmioty, jak i ludzie wyskakiwali z ekranu z niemal trójwymiarową głębią. Jest to jednak jeden z tych przypadków, w których niewiele się dzieje – jeśli odpowiednio połączysz ostrość i ustawienia procesora Reality Creation – scena wygląda niesamowicie, jeśli jednak przesadzisz z „suwakiem” – wygląda na zbyt mocno przetworzoną.