Sony VPL-VW760ES

Projektor Sony VPL-VW760ES wprowadzony do oferty firmy Sony w roku 2018, stanowiący rozwinięcie i zarazem kolejny krok w ewolucji projektorów kinowych Sony rozpoczętych serią VPL-VW520/VPL-VW550.

Przy projektowaniu urządzenia połączono doświadczenie i wiedzę zdobytą podczas tworzenia serii 5xx oraz flagowego modelu Sony VPL-VW5000ES. Z tego ostatniego zaczerpnięto laserowe źródło światło, dzięki czemu w momencie wprowadzenia projektora do sprzedaży, stał się on najtańszym na rynku projektorem 4K (4096×2160) posiadającym zamiast tradycyjnej lampy – laserowe źródło światła.

Do czasu premiery rzutnika, jedynymi urządzeniami w pełni natywnymi 4K były – flagowy, najlepszy projektor 4K Sony VPL-VW5000ES oraz projektor JVC DLA-Z1 / RS4500. Oba kosztujące grubo powyżej 100 tys. złotych. Dlatego też informacja o wprowadzeniu projektora laserowego Sony w cenie poniżej 80 tys. mocno zelektryzowała wszystkich miłośników projekcji na wielkim ekranie.

Tradycyjnie, jak to ma miejsce w przypadku urządzeń kinowych SONY – sercem projektora jest układ SXRD (alternatywa dla DILA/LCOS). Trzy panele SXRD o rozdzielczości 4K, odpowiadające za każdy z 3 składowych kolorów RGB.

Producenci elektroniki mają w zwyczaju używać różnego nazewnictwa na urządzenia oferowane na rynek amerykański, azjatycki oraz europejski. I w ten oto sposób nasz projektor oferowany Europie nosi symbol VPL-VW760ES, natomiast ten sam projektor laserowy 4K na rynku amerykańskim figuruje pod nazwą VPL-VW885ES. Piszemy to gwoli wyjaśnienia, gdyby ktoś z Was natrafił na recenzję lub test projektora na którejś z amerykańskich stron internetowych i zastanawiał się jakie urządzenie zostało przetestowane.

Moduł lasera z widocznym kołem żółtego luminoforu

Jak wspomnieliśmy wcześniej, źródłem światłą jest laser, a nie jak to zwykle bywa – lampa UHP. Korzyści dla użytkownika jakie oferują projektory laserowe 4K to przede wszystkim:

• znacznie dłuższa żywotność,
• szybsze uruchamianie i chłodzenie urządzenia,
• większa stabilność pracy – w odróżnieniu od lamp UHP laser nie wytrąca swojej jasności tak szybko, spadek jest liniowy i niezauważalny,
• możliwość wyłączenia źródła światła przy czarnych scenach,
• lepsze nasycenie kolorów,
• płynne sterowanie jasnością – bardzo przydatna funkcjonalność pozwalająca dostosować jasność obrazu do wielkości ekranu w celu zachowania kinowego efektu i optymalnych parametrów kontrastu.

W modelu VPL-VW760ES zastosowano funkcję „Reality Creation”, której zadaniem jest poprawa ostrości i szczegółów wyświetlanych na ekranie.

Inżynierowie Sony doskonale zdają sobie sprawę, że właściciele rzutników 4K pomimo imponującej rozdzielczości jaką oferuję urządzenia, w zdecydowanej większości będą na co dzień oglądali materiał HD, czyli 1080. Wyświetlanie materiałów Full HD na matrycach 4K wprowadza sporo zaszumienia do obrazu. Typowe procesory up-skalujące analizują 2 sąsiadujące ze sobą piksele i na ich podstawie dokonają uśrednienia. Te bardziej wyrafinowane układy analizują także sąsiedztwo w pionie, poziomie i po przekątnej – dodatkowo analizując i porównując do tych samych pikseli na klatkach poprzedzających i następujących po analizowanej scenie. Dzięki takiej dogłębnej analizie zyskujemy informację, co potencjalnie mogłoby się znajdować w brakujących (uzupełnianych) pikselach. W nowej generacji projektorach wyposażonych w procesor video X1, system „Reality Creation” robi nie tylko opisane powyżej procesy, ale znacznie, znacznie więcej. Dokonywane są 4 dodatkowe procesy obliczeniowe:

• czyszczenie, odszumianie materiału źródłowego na wejściu do projektora
• analizowanie wzorca w oparciu o analizę trójwymiarową obiektów które znajdują się w bazie pamięci projektora
• dopasowanie obrazu wejściowego do obrazów z bazy, gdzie procesor analizuje obraz na wejściu projektora i porównuje go z obrazami zapisanymi w swojej pamięci aby ustalić wzorzec dla interpolacji
• minimalizuje ilość artefaktów powstałych w skutek kompresji sygnału video. Sygnał video, szczególnie pochodzący z serwisów strumieniowych czy przekazów satelitarnych często podlega wysokiej kompresji. Ta powoduje powstawanie wielu artefaktów i efektów ubocznych, wpływających negatywnie na jakość obrazu.

Technologia up-skalowania 4K „Reality Creation” porównuje próbki z oryginalnego obrazu z wzorcami zapisanymi w bazie projektora, porównuje je, analizuje i zastępuje oryginalne wzorce HD, zoptymalizowanymi wzorcami 4K. Proces ten daleko wykracza poza tradycyjne procesy interpolacji. W wyniku tego nawet obraz niższej rozdzielczości wygląda imponująco i przekonywająco na ekranie 4K.

Wyjątkowość tego japońskiego cudeńka polega m.in. na tym, że producentowi udało się zamienić tradycyjne źródło światła jakie od wielu wielu lat jest powszechnie stosowane w projektorach, czyli lampę UHP na laserowe źródło światła. W ten sposób wprowadzona została nowa jakość w przedziale cenowym do 100 000 zł. Jednocześnie co ciekawe, wprowadzając diody laserowe udało się podnieść jasność w stosunku do modeli tradycyjnych, jak chociażby Sony VPL-VW570ES. W ten sposób według specyfikacji projektor laserowy 4K od Sony dysponuje jasnością na poziomie 2000 Lumenów. W rzeczywistości, po kalibracji i w warunkach domowych bezpieczniej jest przyjąć do wszelkich kalkulacji wartość nie więcej niż 1500 Lumenów. Potwierdzają to liczne testy projektorów i kalibracje jakie zostały przeprowadzone na naszym modelu.

Genialnym rozwiązaniem, które możliwe było do integracji wewnątrz projektora to możliwość regulacji natężenia jasności źródła laserowego oraz modulacji samego lasera w zależności od wyświetlanego materiału. Zamiast tradycyjnej i popularnej manualnej przesłony za pomocą której możemy regulować ilość wydostającego się światła, tutaj mamy poziom jasności określony od 0 do 100. Wybierając pożądaną moc dostroimy jasność obrazu do własnych preferencji lub standardu SDR, uwzględniając wielkość ekranu projekcyjnego. Co ciekawe obniżenie czy też podwyższenie mocy lasera nie skutkuje aż tak drastycznymi skokami w poziomie kontrastu jak ma to miejsce przy projektorach lampowych.

Tę „maszynę” kinową z powodzeniem można wykorzystać do projekcji obrazów o podstawie dochodzącej do 320 cm. Dla większych obrazów kinowych lub kiedy chcemy uzyskać lepszy efekt HDR – zalecanym modelem jest Sony VPL-VW870ES.

Jak wiemy, projektory laserowe 4K od Sony wykorzystują diodę laserową zamiast lampy. Kontrast rzeczywisty samych paneli to poziom około 15 – 17 000:1. Jednak natywny kontrast to jedynie punkt wyjścia. W odróżnieniu od innych konstrukcji Sony, jak chociażby projektor kinowy Sony VPL-VW570ES który bazuje na funkcji dynamicznej przesłony, która poprawia kontrast w każdej scenie filmowej. Sony w modelu laserowy zdecydowało się na technologię dynamicznego wygaszania lasera, podobne rozwiązanie do tego jakie znajdziemy chociażby w referencyjnym JVC DLA-Z1. Dynamiczna modulacja lasera powinna w zamyśle pracować jak dynamiczna przesłona, próbując obniżyć jasność, dbając jednocześnie o ilość szczegółów. Dzięki pozbyciu się mechanicznych elementów nie słyszymy ani nie widzimy na ekranie mechanizmu skokowego. Sam spadek jasności w przypadku laserowej konstrukcji nie jest aż tak zauważalny i widoczny jak przy tradycyjnej dynamicznej przysłonie. Natomiast sama czerń jest bardzo solidna i dobrze osadzona. Elementy mają stosowną głębię i detaliczność w najniższych partiach ekranu.

Każdy projektor kinowy ma w pamięci ustawione predefiniowane, fabryczne ustawienia zalecane przez producenta. Nie inaczej jest w przypadku naszego bohatera, tu producent zaserwował nam aż 9 różnych ustawień fabrycznych: Film Kinowy 1, Film Kinowy 2, Referencyjne, TV, Zdjęcie, Gra, Jasne Kino, Jasny TV, oraz „użytkownik”. Każdy z nich ma pewne założenia. Co prawda opis zawarty w instrukcji jest dość enigmatyczny i według opisu niektóre nastawy powinny się różnić niewiele – o tyle najlepiej samemu sprawdzić i przekonać się samodzielnie. Jeśli zależy nam na wiernej reprodukcji materiału zapisanego na materiale źródłowym – w zdecydowanej większości najlepiej będzie wybrać tryb „referencyjny”.

Rzutnik kinowy Sony VPL-VW760ES posiada zapisane w pamięci ustawienia różnych parametrów obrazu, które razem tworzą obraz o określonym charakterze. Ma to na celu umożliwienie posiadaczom rzutnika dopasować obraz do pożądanej jakości. Wybór przygotowanego przez inżynierów Sony presetu zależy m.in. od wielkości ekranu, sytuacji oświetleniowej jaka panuje w pomieszczeniu, czy też osobistych preferencji.

Projektory do kina domowego SONY od zawsze są cenione i lubiane za spory zakres rzutowania jaki oferują instalatorom, co daje olbrzymią swobodę podczas instalacji (oczywiście pamiętając o wpływie ustawień obiektywu na parametry obrazu). Możemy podwiesić urządzenie zarówno poniżej dolnej krawędzi jak i powyżej górnej krawędzi ekranu – a nadal wstrzelimy się z obrazem. Współczynnik rzutowania wynosi 1,38 – 2,83:1 (stosunek odległości projektora od ekranu do szerokości obrazu). Im bliżej projektor umieścimy względem ekranu – tym zyskamy wyższą jasność, nawet o około 35% w stosunku gdybyśmy projektor zainstalowali z tyłu pomieszczenia. Projektory laserowe 4K od Sony – kontynuują to podejście producenta do swobody instalacji, dzięki czemu nie powinno być problemu z montażem w jakimkolwiek pomieszczeniu.

Sam projektor posiada aż 9 różnych trybów projekcji. Są to: Film Kinowy 1, Film Kinowy 2, Referencyjne, TV, Zdjęcie, Gra, Jasne Kino, Jasny TV oraz użytkownik. Każde z ustawień powstało z myślą o pewnych założeniach i zastosowaniu w konkretnych sytuacjach.

Producent deklaruje jasność na poziomie 2000 Lumenów. Po kalibracji w modelach, z którymi mieliśmy do czynienia udało nam się z reguły uzyskiwać jasność na poziomie 1500-1700 lumenów. To znakomity wynik jak na projektor tej klasy, potwierdzają to też liczne testy i recenzje projektora 4K. Jeszcze kilka lat przed pojawieniem się modelu 760ES, taki wynik był uzyskiwany przez kilka razy droższe projektory kinowe.

Z boku projektora znajdziemy 2 gniazda HDMI, z których każde jest w stanie przyjąć pełny sygnał 18Gbps. W ten sposób można do projektora przesłać dowolny sygnał mieszący się w ramach specyfikacji HDMI 2.0. Docenią to wszyscy użytkownicy projektora wykorzystujący źródła cyfrowe 4K w tym przede wszystkim formaty HDR wymagające obrazu 10-bitowego. Dodatkowo docenią to właściciele konsol do kier i komputerów, które są w stanie przesłać najbardziej wymagające sygnały video zawierające olbrzymią ilość informacji. Z resztą trudno byłoby się pogodzić, aby projektory laserowe 4K w tym przedziale cenowym nie były wyposażone w pełnoprawne złącze HDMI.

„Sony VPL-VW760ES to imponujące osiągnięcie inżynierów, a jednocześnie jedyny projektor, który posiada natywne panele 4K, laserowe źródło światła i kosztuje mniej, niż 80 000 złotych. Nie zmienia to faktu, że natywne 4K, szklany obiektyw i laserowe źródło światła w pełni uzasadniają wyższą cenę, a VPL-760 to najlepszy projektor do HDR, jaki dotąd widzieliśmy.”

„Korzystanie z niego i oglądanie generowanych przezeń obrazów doskonałej jakości to czysta przyjemność. Jest wystarczająco jasny, aby w imponujący sposób pokazać HDR, robi dobrą robotę w 3D (które najpewniej już macie w swojej kolekcji) i zdecydowanie lepiej niż konkurencja radzi sobie w skalowaniu materiałów HD do UHD. Widzimy tutaj wszystko co najlepsze w kwestii jakości optyki, przetwarzania obrazu, poziomu czerni i plastyczności. Oczywista rekomendacja.”

„Mam świadomość, że nie jest to rzutnik do każdego kina domowego, bo jego głównymi użytkownikami będą posiadacze sal kinowych z prawdziwek zdarzenia, zaprojektowanych i wykonanych przez profesjonalne firmy instalacyjne. Ze swoją ceną projektor 4K jakim jest Sony VW760 bezwzględnie wykroił kawałek rynkowego tortu, wpasowując się idealnie w miejsce, gdzie tworzy własną, póki co niezagrożoną półkę.”

Projektor domowy Sony VPL-VW760ES to swego rodzaju przełom w dziedzinie projekcji kinowej w warunkach domowych. Sony jako pierwszy producent rzutników sprawił, że urządzenie z laserowym źródłem światła może zagościć w naszych domach po raz pierwszy w rozsądnych pieniądzach. Sprawiając, że projektor staje się w zasięgu ręki szerszej grupy odbiorców. W oparciu o niego możemy zbudować wysokiej klasy salę kinową na światowym poziomie. Oczywiście sam projektor jest jednym z wielu elementów, ale niezwykle istotnym. Przykładem zastosowania maszyny w projekcie kinowym może być przykład z naszej realizacji “Niebiańskie kino” w którym głównym bohaterem jest wyżej wymieniony rzutnik. W połączeniu z profesjonalnym nagłośnieniem kinowym Procella Audio dostarcza wrażeń niedostępnych nawet dla dobrej klasy sal kinowych w multipleksie.